Lle daw cydymffurfiaeth a phersonoliaeth ynghyd.
Ar Ymyl Pen Rheswm Miroslav Krleža
Cyfieithiad Zora Depolo
Mae Ar Ymyl Pen Rheswm yn datgelu yr agendor sylfaenol rhwng cydymffurfiaeth ac unigolyddiaeth. Wrth i ynfydrwydd bentyrru ar ben ynfydrwydd, rhagrith ar ben rhagrith, mae rheswm ei hun yn dechrau datgymalu, ac mae’r ffin rhwng y real a’r afreal yn diflannu.
Ar Ymyl Pen Rheswm yw un o nofelau mawr Ewrop yn hanner cyntaf yr ugeinfed ganrif.
Susan Sontag
Lleolir y stori yn Zagreb. Cynrychiolir ynfydrwydd yn y byd cyhoeddus gan ddyn het uchel, homo cylindriacus: y doctoriaid, y penaethiaid, y deoniaid, y darlithwyr, y milfeddygon, y cyfarwyddwyr-cyffredinol…: y byd swyddogol a phroffesiynol a etifeddodd y wladwriaeth Iwgoslaf gan yr Ymerodraeth Habsbwrgaidd.
Mae dirywiad a chwymp yr adroddwr yn ganlyniad sylw a wnaethpwyd ganddo bron ar hap - sylw o wirionedd syml: bod ymddygiad y Cyfarwyddwr-Cyffredinol Domacinski yn 1918, wrth saethu nifer o werinwyr a oedd wedi tresmasu ar ei dir, yn drosedd ac yn wallgofrwydd. Yn yr hyn a ddilyn, mae’r adroddwr bron yn oddefol tra bod y byd confensiynol yn dod ar ei warthaf gydag arfau achlust a gorddweud, ‘cyngor cyfeillgar’ ac yn olaf, wrth ei roi ar brawf lle mae’r erlynydd, y barnwr a’r cyhoedd yn ei falu’n griau.
